Zoals jij loopt er maar één rond op deze wereld, toch? Of ben je misschien toch minder uniek dan je denkt? Er doet een idee de ronde dat iedereen ongeveer 6 dubbelgangers zou hebben. Is dat waar? Wanneer spreek je eigenlijk van een dubbelganger? En hoe vind je jouw dubbelgangers?
In dit artikel ontkrachten we de mythe dat iedereen 6 dubbelgangers heeft en je komt er achter hoe je jouw dubbelganger kan vinden.
Share our similarities, celebrate our differences.
M. Scott Peck
Wat is een dubbelganger of look-alike?
Een dubbelganger of look-alike is een individu dat sterke gelijkenis met een ander persoon vertoont. De gelijkenis is zo treffend, dat het ene individu voor de andere kan worden aangezien. Vaak wordt de term gebruikt om de gelijkenis met een bekend persoon aan te geven, maar je dubbelganger kan ook gewoon iemand uit je eigen stad of dorp zijn. Bij een dubbelganger is geen sprake van familiebanden. Het is immers logisch dat je bepaalde uiterlijke kenmerken deelt met bijvoorbeeld je broer, zus, neef of nicht.
Al in de oudheid schreef Plautus, een Romeinse theaterschrijver, een stuk over een dubbelganger, getiteld Amphitryon. In dat stuk vermomd Jupiter (of Zeus, als je de Griekse naamgeving volgt) zich als koning Amphitryon, om zo diens vrouw te kunnen verleiden. De koningin, Alcmene, heeft niets in de gaten en zo wordt Hercules verwekt.
In fictie, zoals de comics van Marvel, wordt de term döppelganger gebruikt. Zo heeft Spiderman een kwaadaardige evenknie die simpelweg als Doppelganger of Spider-doppelganger wordt aangeduid. Dit is een nagenoeg exacte kopie van de echte Spiderman, maar dan kwaadaardig. Een aanduiding met de term döppelganger betekend dus iets anders dan een dubbelganger in de zin van een look-alike.
Voorbeelden van dubbelgangers
Dubbelgangers zijn er in twee soorten: toevallige dubbelgangers en dubbelgangers die met opzet zijn ‘gecreëerd’. Toevallige dubbelgangers zijn mensen als Tom van den Busken, die sprekend op Jaap Stam lijkt. Ook de gelijkenis tussen Christian Bale en James Brolin is hier een voorbeeld van.
‘Gecreëerde’ dubbelgangers zijn ook weer onder te verdelen in twee categorieën, namelijk de meer onschuldige dubbelgangers en dubbelgangers met een dubieuzere intentie. De onschuldige dubbelgangers zie je terug in parodieën en comedy. Denk aan de fantastische vertolking van Sarah Palin door Tina Fey bij het programma Saturday Night Live of de vele vermommingen van Dwight in The Office. Ook in Nederland kennen we hier prachtige voorbeelden van, zoals in programma’s als Kopspijkers en Koefnoen. Naast komische dubbelgangers vallen ook stuntmannen in actiefilms binnen de categorie onschuldige dubbelgangers. Met de enorme ontwikkelingen in computertechnologie is het echter steeds minder van belang dat deze personen grote gelijkenis vertonen met de betreffende acteur of actrice.
De minder onschuldige variant van de dubbelganger zie je terug bij totalitaire regimes. Denk hierbij aan dictators als Saddam Hoessein, Joseph Stalin en Kim Jong-Il. Zij hadden verschillende mensen om zich heen die hun plaats konden innemen bij dreiging van een aanslag. Daarmee stelden ze hun eigen leven boven dat van hun dubbelganger.
Mijn dubbelgangers
Zelf heb ik tot op heden 3 mensen gevonden die een bovengemiddelde gelijkenis met mij vertonen. Elk van deze gelijkenissen betreft een andere levensfase. Zo toont de eerste foto gelijkenissen met mij als kind, de tweede toen ik kaal was en de laatste toont enige gelijkenis met mijn algemene voorkomen.
Heeft iedereen 6 dubbelgangers?
Het verhaal doet de ronde dat iedereen ongeveer 6 dubbelgangers zou hebben. Zit daar een kern van waarheid in?
Een kans van 1 op een biljoen
In 2015 toonde Australisch onderzoek aan dat de kans dat je een exacte dubbelganger hebt, ongeveer 1 in een biljoen is. Een minuscule kans dus, maar aan de andere kant, wat is de kans op een pandemie?
In dit onderzoek werden gezichten op 8 belangrijke kenmerken vergeleken. Een dubbelganger werd daarbij gedefinieerd als iemand die overeenkomst vertoonde op alle 8 de kenmerken. Deze definitie is natuurlijk niet hoe de meeste mensen een dubbelganger zouden omschrijven. In de praktijk zouden we iemand namelijk al als dubbelganger kunnen aanmerken in geval van een gedeeltelijke match op een kenmerk. Ook wanneer niet alle 8 de kenmerken overeenkomen, maar bijvoorbeeld maar 6, dan zou al sprake kunnen zijn van grote gelijkenis. Dit specifieke onderzoek is echter opgezet voor opsporingsdoeleinden, waarbij een exacte match juist wel van groot belang is.
Een korte analyse
Laten we een korte analyse doen. Er lopen ongeveer 8 miljard mensen rond op aarde. Grofweg de helft daarvan, 4 miljard mensen, heeft hetzelfde geslacht als ik. Laten we zeggen dat ongeveer de helft daarvan een leeftijd heeft die het mogelijk maakt van een dubbelganger te spreken. Dan houden we nog 2 miljard mensen over. Gaan we vervolgens uit van ongeveer 15% van de wereldbevolking met dezelfde etnische kenmerken als ik, dan houden we 300 miljoen mensen over.
Vanaf hier wordt de analyse een stuk subjectiever. De vraag is namelijk wanneer we van een dubbelganger kunnen spreken. Laten we allereerst vaststellen dat we alleen kijken naar het gezicht en niet het hele lichaam. Als we uitgaan van een dubbelganger wanneer kenmerken als haarkleur, vorm van het gezicht en vorm van de mond grotendeels overeenkomen, dan wordt de kans op een dubbelganger steeds kleiner.
Als voorbeeld: stel dat we uitgaan van een dubbelganger wanneer 8 verschillende kenmerken grofweg overeenkomen. Denk hierbij aan vorm van de mond, neus, oren en het gezicht in algemene zin, maar ook aan zaken als kleur haar en kleur ogen. Laten we voor het gemak aannemen dat elk van deze kenmerken 10 verschillende mogelijkheden kent. Dus een rechte neus, een kromme neus, een dikke neus, een spitse neus enzovoorts. De kans dat iemand eenzelfde neus als jij heeft is daarmee 1 op 10, oftewel 10%. De kans dat iemand matcht op alle 8 kenmerken is dan (0,10)8 = 0,00000001%. Vermenigvuldigen we deze kans met de 300 miljoen mensen die nog in de race waren als potentiële dubbelgangers, dan houden we 3 potentiële dubbelgangers over.
De kans op een dubbelganger verschilt per persoon
Bij bovenstaande berekening zijn natuurlijk verschillende kanttekeningen te maken. Het aantal kenmerken voor een dubbelganger (8) is arbitrair gekozen, evenals het aantal mogelijke variaties in deze kenmerken (10). Toch kan je op basis van deze inschatting wel stellen dat de theorie dat ieder mens 6 dubbelgangers heeft onwaarschijnlijk is.
Daarbij verschilt het aantal dubbelgangers ook nog eens per individu. Stel dat je rood haar hebt, dan is de poule met mogelijke dubbelgangers aanzienlijk kleiner. Een rode haarkleur ligt namelijk vast in een recessief gen. Daardoor ligt het aantal roodharigen aanzienlijk lager dan bijvoorbeeld het aantal brunettes. Als gevolg daarvan is de kans op een dubbelganger voor iemand met rood haar aanzienlijk kleiner.
People are pretty much alike. It’s only that our differences are more susceptible to definition than our similarities.
Linda Ellerbee
Het other race effect
Misschien denk je nu: “De kans op een dubbelganger verschilt inderdaad per persoon, want Chinezen lijken veel meer op elkaar dan Nederlanders.” Dit klinkt misschien racistisch, maar hier zit een kern van waarheid in. Het fenomeen dat we individuen van ons eigen ras of soort beter kunnen onderscheiden dan individuen van een andere groep staat bekend als het ‘other race effect’.
Voor dit effect zijn twee gangbare verklaringen. De eerste verklaring is dat we meer tijd spenderen met mensen in onze eigen groep en die dus beter van elkaar kunnen onderscheiden. Zo hebben blanke mensen een grote variëteit in haarkleur, terwijl mensen met een donkere huidskleur meer variatie hebben in hun huidskleur. Maak je als blank persoon onderscheid op basis van haarkleur, dan zit er in een groep met mensen met een donkere huidskleur inderdaad minder variatie.
Een tweede verklaring is dat we meer generiek kijken naar mensen van een andere groep. We categoriseren iemand als Chinees en kijken vervolgens minder naar de individuele karakteristieken.
I’m not a look-alike
Al is de kans dat je 6 dubbelgangers hebt niet zo groot, de kans op een dubbelganger is wel aanwezig.
De Canadese fotograaf François Brunelle heeft een interessant project opgezet, genaamd I’m not a look-alike. In dit project fotografeert hij telkens twee mensen die grote gelijkenis vertonen. Deze mensen zijn niet verwant aan elkaar, maar als je de foto’s ziet dan zou je in veel gevallen denken dat het een tweeling betreft. Bekijk de voorbeelden op zijn Instagram account en oordeel zelf. Een interessant detail is dat Brunelle ook personen van verschillende geslachten portretteert, omdat zij grote gelijkenis vertonen.
Brunelle gebruikt voor dit project alleen zwart-wit foto’s, zodat verschillen in bijvoorbeeld haarkleur grotendeels wegvallen. Ook dragen de geportretteerden soortgelijke kleding, wat de gelijkenis versterkt. Het interessante daarvan is dat volgens Brunelle de meeste mensen in zijn project al een soortgelijke kledingvoorkeur hadden.
Hoe vind je jouw dubbelganger?
Ben je benieuwd of jouw dubbelganger ook ergens op de wereld rondloopt? Op de volgende manieren kom je daar achter.
Google zoeken
Google wordt veel gebruikt voor het online zoeken naar afbeeldingen en daar kan je gebruik van maken. Ga naar zoeken op afbeeldingen en klik daar op het camera icoontje. Upload een foto van je gezicht, ga naar tools en selecteer ‘visueel vergelijkbaar’.
Zorg dat de foto die je gebruikt is ingezoomd op je gezicht. Doe je dat niet, dan krijg je resultaten op basis van andere aspecten. Zo uploadde ik mijn profielfoto en kreeg vervolgens suggesties op basis van een smart casual kledingstijl. Google zocht dus niet naar mensen die op mij leken qua gezichtsuitdrukking, maar qua kledingstijl.
Twin strangers
Bij Twin Strangers moet je eerst een gratis account aanmaken om gebruik te maken van de dienst. Heb je dat gedaan, dan kan je verschillende foto’s uploaden die worden vergeleken met anderen die hun foto ook hebben geüpload. Bij elke match wordt een percentage gegeven waarop je met een ander matcht.
Star by face
In deze applicatie kan je een foto uploaden, waarna je ziet op welke beroemdheid je lijkt. Ook hier zie je een percentage waarop je matcht.
I look like you
De website I look like you vergelijkt een foto die je upload met verschillende andere profielfoto’s en geeft vervolgens matches weer, inclusief een percentage van de overeenkomsten. Mijn ervaring is dat het uploaden van een foto vaker niet dan wel lukt. Ook zit er een maximum van 2mb per foto aan het uploaden. Dat laatste is eenvoudig op te lossen met een programma als tinypng.
Google Arts & Culture
Google heeft een app ontwikkeld waarmee je jouw selfie kan vergelijken met kunstwerken. Lijk jij op de Mona Lisa of heb je misschien meer weg van een van Gogh?
Vergroot de kans op het vinden van je dubbelganger
Bij elk van bovenstaande zoekmogelijkheden geldt dat je een aantal verschillende foto’s kan proberen om andere resultaten te krijgen. De camerahoek, gezichtsuitdrukking of belichting kan van invloed zijn op het zoekresultaat. De meeste van de genoemde applicaties hebben ook baat bij meer gebruik van de dienst, omdat de waarde voor nieuwe gebruikers daarmee toeneemt. Hoe meer foto’s beschikbaar zijn, des te groter de kans op het vinden van je dubbelganger. Heb je je dubbelganger eenmaal gevonden, dan zijn de mogelijkheden daarvan te profiteren natuurlijk enorm.
The differences that separate human beings are nothing compared to the similarities that bond us together.
Sophie Gregoire Trudeau