De aandacht vasthouden met het triple E principe

Waaraan besteed jij het meeste tijd bij het maken van een presentatie? Als ik een gok mag wagen, dan is dat de inhoud van je verhaal. Je hebt veel te vertellen en bent er met name op gefocust deze informatie zo goed en duidelijk mogelijk over te brengen. De meeste tijd besteden aan de inhoud van je presentatie is een fout. Tenminste, als je een verhaal wilt dat voor je publiek interessant is en waarbij je de aandacht kan vasthouden.

It is not just the information that is important. How it is presented is equally important

Linda Armstrong

Waaraan moet je jouw tijd bij het voorbereiden van je presentatie dan wel besteden? Hoe kan je de aandacht van je publiek tijdens je verhaal vasthouden? Wat is er nodig om mensen in beweging te krijgen, zodat ze iets gaan doen, laten of nooit meer vergeten?

Door het triple E principe van Remco Claassen toe te passen maak je jouw verhaal effectiever, kan je de aandacht vasthouden en wordt presenteren een feestje.

Het triple E principe: Educatie, Entertainment, Empowerment

Wil je de aandacht vasthouden, volg dan het triple E principe. Dit principe stelt dat er een gezonde balans moet zijn tussen Educatie, Entertainment en Empowerment in de opbouw van je verhaal. Kijk je naar de figuur hiernaast, dan zie je dat je doel dus is om in het meest donker oranje gebied te komen met je verhaal. Wat houdt elk van deze 3 gebieden precies in? En wat is de juiste balans tussen de drie aandachtsgebieden?

Educatie

Educatie gaat over de inhoud van je verhaal. Het is je boodschap en de onderbouwing daarvan. Zoals ik in de inleiding al aangaf krijgt dit vaak de meeste aandacht. Jij bent de expert op jouw onderwerp en je wilt je kennis graag delen. Wanneer je te veel tijd aan de inhoud van je verhaal besteedt, loop je echter grote kans te verzanden in details. Het spreekt voor zich dat de aandacht vasthouden zo een stuk lastiger wordt. Je publiek onthoudt uiteindelijk slecht 5 tot 7 onderdelen van je presentatie.

Entertainment

Het toevoegen van meer entertainment in presentaties heeft mij persoonlijk het meest gebracht. Een verhaal vertellen gaat over het overbrengen van emotie en daarbij is juist ook de vorm van je presentatie van groot belang. Entertainment is de kracht van cabaretiers en verhalenvertellers. Dit zijn de mensen die je aandacht vasthouden met humor of je op het puntje van je stoel laten zitten terwijl je luistert naar een spannend verhaal. Het gaat over de vorm waarin je vertelt en de manier waarop je jouw boodschap overbrengt.

Maar hoe kan jij dit toepassen in je presentaties? Een leuke grap midden in een presentatie over de volgende ontslagronde zal je niet in dank afgenomen worden. Wat wél – en ook heel goed – werkt, is het gebruik van anekdotes. Anekdotes zijn verhalen en voorbeelden die je kan inzetten om jouw boodschap over te brengen. Wij mensen zijn gefascineerd door verhalen en een boodschap in de vorm van een verhaal blijft veel beter hangen. Niet alleen bij je publiek, maar ook bij jou wanneer je je presentatie voorbereid.

Zo heb ik eens een presentatie gegeven over mijn grote passie: persoonlijke ontwikkeling. Deze presentatie van ruim 45 minuten stond bol van de (persoonlijke) anekdotes, waardoor ik geen moeite had mijn verhaal te onthouden. Alle aantekeningen pasten dus ook makkelijk op één blaadje, zoals je hieronder kan zien:

In een eerder artikel schreef ik ook al over mijn presentatie voor nieuwe medewerkers binnen ons bedrijf. Zie je dat dit ook helemaal bestaat uit anekdotes?

Empowerment

Waarom zou je publiek naar jouw verhaal moeten luisteren? Empowerment gaat over de behoefte van je toehoorders. Jij wilt je kennis overbrengen zodat zij iets leren van je verhaal. Maar willen ze dat zelf eigenlijk wel?

Empowerment kan je aanduiden met de afkorting WII4ME: What’s In It For Me? Houd tijdens je verhaal steeds in je achterhoofd waarom je publiek naar je luistert. Dit zal van persoon tot persoon verschillen. De een luistert omdat hij oprechte interesse heeft in je verhaal, een ander wellicht alleen omdat hij weet dat er een test volgt om de gepresenteerde kennis te toetsen.

Hier moet ik mezelf vaak aan herinneren wanneer ik bijvoorbeeld een toelichting geef aan collega’s. Ik wil graag dat ze de kennis opnemen, maar wat zit er voor hen in? Door na te denken waar mijn initiatieven het werk van mijn collega’s kunnen verbeteren, maak ik de informatie relevanter voor ze. Uiteindelijk handelen we allemaal in het bedrijfsbelang, dus meestal is er wel een raakvlak te vinden. Soms is dit echter niet het geval en dan zal je jouw doelen op een andere manier moeten zien te realiseren.

De snijvlakken

Tot zover de introductie van de 3 componenten om de aandacht tijdens je presentatie vast te houden. Wat gebeurt er op het snijvlak van 2 van deze 3 componenten. Dus wat als er twee componenten wel aanwezig zijn, maar de derde ontbreekt?

Educatie en Entertainment – zonder Empowerment

Je bent een leuke spreker die informatie goed weet te presenteren voor het publiek. Je toehoorders hebben het ongetwijfeld naar hun zin, maar gaan uiteindelijk niets doen, laten, of nooit meer vergeten. Als cabaretier kan je hier een aardig zakcentje mee verdienen…

Denk bij een gebrek aan empowerment bijvoorbeeld aan een slager die op het jaarlijkse veganisten festival (zoiets bestaat vast) een enthousiast verhaal komt houden over een fantastische nieuwe manier om worsten te draaien. Hoe mooi het verhaal ook is, de kans dat je een verandering teweeg zal brengen is nihil.

Entertainment en Empowerment – zonder Educatie

Zonder inhoud wordt je verhaal ongeloofwaardig. Eerder schreef ik al dat de valkuil van veel sprekers een teveel aan focus op de inhoud is. Voorkom dus dat je in details verzandt, maar zorg er wel voor dat je de inhoud op hoofdlijnen behandeld.

Tommy teleshopping is een mooi voorbeeld waarbij entertainment en empowerment aanwezig zijn, maar de educatie ontbreekt. Het is vermakelijk hiernaar te kijken en “je hebt dit echt nodig, ook al wist je dat niet”. Het probleem is dat het zo over the top is dat je het niet meer gelooft. Uiteindelijk belandt die nicer dicer bij 9 van de 10 klanten ergens in een keukenkastje, omdat het toch niet zo’n uitkomst was als de reclame je deed geloven.

Empowerment en Educatie – zonder Entertainment

Dit is de gemiddelde les op je middelbare school. Misschien een wat flauw voorbeeld, maar het maakt de kern wel meteen duidelijk. Je weet dat je de informatie moet opnemen, want het kan ooit getoetst worden. De manier waarop de informatie wordt overgebracht laat echter vaak te wensen over. Ga maar eens na van hoeveel vakken je echt iets is bijgebleven. Daar had wellicht meer in gezeten…

Toch heeft iedereen ook een vak met zo’n docent die een enorme passie heeft en die snapt hoe je leerlingen echt iets kan bijbrengen. Wie was dat voor jou?

Voor mij komt er meteen één docent naar voren, namelijk meneer Wisse van Wiskunde. In een les over de normaalverdeling stuurde hij ons allemaal naar de binnenplaats om 10 schelpen te halen. Vervolgens moesten we deze schelpen opmeten. Het geheel van de meetwaarden bleek – ondanks afwijkingen in individuele keuzes voor schelpen of de manier van meten – een normale verdeling te volgen. Meneer Wisse had het belang van entertainment duidelijk door. Dit voorbeeld illustreert ook dat entertainment vele vormen kan aannemen. Je hoeft niet grappig te zijn om je boodschap op een leuke manier te brengen.

Hoe kan je de aandacht vasthouden?

De aandacht vasthouden doe je dus met de juiste focus op Educatie, Entertainment en Empowerment. Maar wat is daartussen de juiste balans?

Op deze vraag is geen eenduidig antwoord te geven. Heb je bijvoorbeeld maar 5 minuten voor je verhaal, dan zal je toch de meeste aandacht aan de inhoud van je boodschap besteden. Gelukkig heb je meestal meer tijd en dan kan je als vuistregel het volgende aanhouden:

Entertainment gaat er – zoals ik eerder al schreef – niet over dat je continu grappig moet doen. Met name het gebruik van persoonlijke anekdotes en verhalen werkt goed. Denk daarnaast ook eens aan het tonen van een afbeelding of video, of het doen van een oefening (zoals meneer Wisse van wiskunde).

Verplaats je vervolgens in de schoenen van je publiek. Wat wil je weten? Waarom zou ik als toehoorder naar dit verhaal willen luisteren? Vraag dit ook aan je (potentiële) publiek. Ik moet de eerste collega nog tegenkomen die het niet fijn vindt wanneer zijn input wordt gevraagd.

De inhoud tenslotte heb je in de meeste gevallen al onder controle (al heb je dat gevoel zelf misschien niet). Bedenk je dat jij de inhoudelijke expert bent (anders had je niet mogen presenteren) en blijf je focussen op de hoofdlijnen. Staat de basis van je verhaal, besteed dan pas weer tijd aan de inhoud van je verhaal als je minimaal 1 anekdote hebt toegevoegd.

Entertainment and learning are not opposites; entertainment may be the most effective mode of learning

Herbert Marcuse