Je hebt er vast weleens over gehoord: mensen die extreem goed kunnen onthouden. Ik heb het dan niet over je opa die nog precies weet voor hoeveel gulden hij indertijd dat ene schilderij heeft gekocht. Nee, ik heb het over mensen als Daniel Tammet, die van pi de eerste 22.514 cijfers achter de komma wist op te noemen (hij deed hier ruim 5 uur over). Toegegeven, deze man heeft hier aanleg voor, maar er zijn tal van voorbeelden van mensen met een fenomenaal geheugen. Kijk voor de lol maar eens in het Guiness Book of World Records en je komt vele voorbeelden tegen.
People have an annoying habit of remembering things they shouldn’t
Christopher Paolini
De vraag is hoe deze mensen dit voor elkaar krijgen. Hebben zij allemaal een speciale gave, of is een goed geheugen aan te leren? Het korte antwoord is dat de meeste mensen die extreem goed kunnen onthouden geen speciale superkrachten hebben. Het grootste verschil tussen deze mensen en ons gewone stervelingen is de techniek die wordt toegepast. Het goede nieuws is dus dat een goed geheugen is aan te leren. In dit artikel lees je hoe je één van deze technieken, namelijk het loci systeem, kan gebruiken om jouw geheugen aanzienlijk te verbeteren.
Wat is het loci systeem?
Het loci systeem is een geheugentechniek gebaseerd op de locatie van hetgeen je wilt onthouden. Loci is het Latijnse woord voor plaats en dit systeem werd in de oudheid al gebruikt om theaterstukken en poëzie te onthouden.
De essentie van het systeem is dat je dat wat je wilt onthouden koppelt aan een bepaalde plaats, bijvoorbeeld een specifieke plek in je huis. Vandaar dat deze techniek ook bekend staat als het geheugenpaleis. Het is een enorm krachtige techniek die werkt voor alles dat je wilt onthouden, zoals namen, telefoonnummers of jaartallen.
Recent kwam ik dit systeem tegen in een boek dat ik las, alhoewel ik er al eerder mee in aanraking was gekomen. Wat ditmaal het verschil maakte om het loci systeem ook actief toe te passen, was een oefening die in het boek was opgenomen. Er stond namelijk een lijst met 15 voorwerpen om te onthouden en daar had ik initieel grote moeite mee. Het onthouden van 15 items vergt best wat energie, maar toen ik hiervoor het loci systeem gebruikte, merkte ik dat ik deze items eenvoudig voor de geest kon halen. En dit was niet eens hetgeen dat het meeste indruk op me maakte.
Het krachtigste was namelijk dat toen mijn gedachten een dag later afdwaalden naar deze oefening, ik alle 15 items zonder moeite kon benoemen. Ik kon dus niet alleen meer items onthouden, maar ik onthield ze ook langer.
Hoe pas je het loci systeem toe?
De kans dat jij de ambitie hebt om pi tot de zoveelste decimaal achter de komma te onthouden is niet heel groot. Gelukkig is het loci systeem juist ook voor dagelijks gebruik heel nuttig. Een voorbeeld.
Een boodschappenlijstje onthouden
Stel je wilt je boodschappenlijstje onthouden, waarop de volgende items staan:
- Bananen
- Yoghurt
- Rucola
- Eieren
- Avocado
- Brood
- Wijn
- Kaas
- Chips
- Noten
- Olijven
- IJsjes
- Rijst
- Toiletpapier
- Chocolade
Neem 5 minuten de tijd om deze lijst met items te onthouden, zoals je dat altijd zou aanpakken.
Nee, niet direct verder lezen. Je onthoudt de theorie beter als je het eerst zelf ervaart. Neem dus echt 5 minuten de tijd om de boodschappenlijst te onthouden.
Heb je dit gedaan? Noem dan nu zo veel mogelijk artikelen op die je nog herinnert. Hoe was dit? Makkelijk? Moeilijk? Heb je alle artikelen onthouden?
Je hebt nu een idee van de complexiteit van het onthouden van deze relatief eenvoudige boodschappenlijst.
De boodschappenlijst onthouden met het loci systeem
Dan gaan we nu dezelfde boodschappenlijst onthouden op basis van het loci systeem. Neem een locatie in gedachten waar je minimaal 15 verschillende onderscheidende plekken kan bedenken. Zelf gebruik ik hiervoor de begane grond van mijn huis, maar het kan bijvoorbeeld ook je route van huis naar kantoor zijn. Het is belangrijk dat je de plekken heel goed kent, zodat je verschillende locaties niet door elkaar haalt. Dit is relevant wanneer je ook de specifieke volgorde van de items wilt onthouden. Wat ik de eerste keer heb gedaan is daadwerkelijk een plattegrond schetsen van mijn huis, zodat ik de plekken helder voor me zag.
Start met het eerste item op de boodschappenlijst, bananen. In gedachten loop ik naar mijn tuinhek en ik zou daar een tros bananen kunnen neerleggen. Dit is een goede start, maar hiermee behaal je niet je maximale potentie voor het onthouden van de items op de lijst. Wil je echt goed onthouden, dan combineer je het loci systeem met visualisatie en associatie van de items. Ik leg dus geen bananen bij het tuinhek, maar in plaats daarvan plaats ik daar zanger Rinus, die het nummer ‘eet veel bananen’ blèrt. Die ga ik in ieder geval niet meer vergeten. Als je dit nummer de rest van de dag in je hoofd hebt, graag gedaan 🙂
Visualization is daydreaming with a purpose
BO Bennett
Vervolgens ga je door naar het volgende item, yoghurt. Hierbij maak je wederom een associatie. Voor mij is deze associatie gebaseerd op een (nogal slechte) grap, namelijk: Wat is wit en komt heel hard op je afgerend?, waarop het antwoord een kudde yoghurt is. Ik plaats vervolgens heel veel pakken yoghurt als een kudde rondom de kliko in de voortuin. Zo ga je door totdat je alle 15 items van de boodschappenlijst in je ‘geheugenpaleis’ hebt geplaatst.
Loop in gedachten de route een paar keer langs om na te gaan of je alle boodschappen hebt onthouden. Als er een item is dat je moeilijk kan onthouden, zoek dan een andere (vreemdere en dus sterkere) associatie.
Wanneer je in de winkel loopt en de boodschappen van je lijst wilt kopen, dan loop je in gedachten door je huis en je ziet de boodschappen een voor een voor je. Als eerste kom ik bij het tuinhek, zie daar zanger Rinus met zijn bananenlied staan en denk: oh ja, bananen!
Je hoeft nu zelf niet direct te proberen de artikelen van de boodschappenlijst te noemen. Lees eerst rustig de rest van dit artikel door en ga daarna na hoeveel van de boodschappen je hebt onthouden.
Maak er een sport van
Wellicht heeft het je wat tijd en moeite gekost om associaties te maken bij de boodschappen op de lijst. Ik heb ook gemerkt dat het initieel niet altijd eenvoudig is associaties te bedenken, maar het wordt steeds makkelijker. Bedenk je dat naarmate je hier meer mee oefent, je een soort bibliotheek aanlegt, waarmee je sneller items binnen je plattegrond kan plaatsen. De volgende keer dat ik bananen nodig heb plaats ik Rinus gewoon in mijn tuin en ik kan direct door met het volgende item.
Zoals met alles geldt ook hier dat je door oefening beter wordt. Maak er een sport van om bij de meest abstracte zaken een pakkend beeld te bedenken. Als je toch aan het oefenen bent, breidt dan ook het aantal locaties in je geheugenpaleis uit. Met de boodschappenlijst heb je er al 15 gehad, lukt het je ook 30 plekken te gebruiken?
Onthoudt dat dit systeem werkt ongeacht wat je wilt onthouden. Er komen dus dagelijks genoeg mogelijkheden langs om de theorie op toe te passen.
Ik raad je aan niet direct te beginnen met het onthouden van getallen. Hiervoor zijn andere systemen beschikbaar, die heel krachtig zijn wanneer je ze combineert met het loci systeem. Dit zal ik in een later artikel verder toelichten.
Voor nu rest maar één vraag: hoeveel van de artikelen op de boodschappenlijst heb je onthouden?
Memory is more indelible than ink
Anita Loos