Meer bewustzijn en controle over je schermtijd

Weet jij hoeveel tijd je achter een scherm doorbrengt? En hoeveel daarvan is productief? Het is niet erg als je 3 uur per dag naar het scherm van je telefoon kijkt als 2,5 uur daarvan het noodzakelijke gebruik van een navigatie app betreft. Maar zou je dit artikel lezen als je niet ergens de wens had je schermtijd te verminderen? Op zijn minst zou je meer controle over je schermtijd willen. In dit artikel lees je hoe je bewuster wordt van je schermtijd, zodat je verdere stappen kan nemen die te verminderen. 

Lost time is never found again.

Benjamin Franklin

Je schermtijd verminderen

Dit artikel is het tweede deel in een reeks van artikelen die je helpen je schermtijd te verminderen. Je kan dit artikel prima als losstaand verhaal lezen. Door ook de andere artikelen te lezen krijg je echter een completer beeld met een logische opbouw. Verdiep je eerst in de reden waarom ook jij een telefoon verslaving hebt, bekijk de 6 stappen om je schermtijd te verminderen en pak vervolgens dit artikel er weer bij.

Geen tijd of zin om de eerdere artikelen door te nemen? In het vorige artikel eindigde ik met een vraag die ik je toch graag meegeef, namelijk Wat wil je bereiken? Schermtijd in zichzelf is niet slecht, dus bedenk voor je verder leest wat je streven is. Heb je een idee hoeveel schermtijd je jezelf gunt? Mooi, dan kan je nu aan de slag om je doel te bereiken.

Waarom bewustzijn van je schermtijd belangrijk is

Verandering start met bewustzijn. Wij mensen hebben de neiging de dingen mooier voor te stellen dan ze in werkelijkheid zijn. Veel van wat krom is weten we in ons hoofd recht te praten. Zo ook met schermtijd. Je denkt dat je controle over je schermtijd hebt en dat het bij jou wel meevalt. Soms hebben we het meeste moeite eerlijk te zijn naar onszelf. Om een te rooskleurig beeld te voorkomen zijn objectievere maatstaven van je schermtijd nodig.

The truth does not change according to our ability to stomach it.

Flannery O’Connor

Waarom dit artikel is gericht op controle over je schermtijd op een smartphone

Tijdens het schrijven van dit artikel realiseerde ik me dat mijn ervaringen uitsluitend gericht zijn op inzicht in schermtijd op mijn smartphone. Na een korte rondgang langs verschillende websites werd me duidelijk waarom: de mogelijkheden op andere apparaten zoals laptops lopen hierbij hopeloos achter. Waar elke smartphone tegenwoordig op zijn minst via een aparte app inzicht biedt, is dit voor je laptop niet het geval. Dat niet alleen, de marketing voor het verkrijgen van dergelijke inzichten is ook verkeerd.

Vind je namelijk al een programma om de schermtijd op je laptop in te zien (en vaak direct ook te limiteren), hoe wordt dit dan aan de man gebracht? Precies, als methode om de schermtijd van kinderen te beperken. Dat is een veel te beperkte blik. We houden onszelf hiermee collectief voor de gek. Je kan kinderen nog zo vaak vertellen wat goed en wat slecht is. Je hebt pas echt impact wanneer je zelf laat zien dat jij controle over je schermtijd hebt.

Juist volwassenen die vaak voor hun werk al veel tijd achter een scherm doorbrengen zouden extra aandachtig moeten omgaan met de momenten waarop een scherm niet echt nodig is. Toch worden dit soort diensten dus vaak als ‘ouderlijk toezicht’ verpakt. Dat zie je bijvoorbeeld terug bij de instellingen op je router of met een dienst als Microsoft Family Safety. 

Ik moet toegeven dat ik op mijn MacBook mijn schermtijd wel kan inzien. Het is alleen lastig daar echt iets mee te doen. De inzichten lijken de tijd te tonen waarop mijn laptop aan stond. Dit geeft mij dus geen beeld van mijn actieve schermtijd. Tel daarbij het veel te kleine venster met inzichten per dag bij op en het is duidelijk dat hier nog veel winst te behalen valt.

Andere oplossingen zijn moeilijk vindbaar

Toen ik het concept van dit artikel met een vriend besprak, wees hij me op RescueTime. Dit lijkt een programma dat wel inzicht biedt in je schermtijd en de effectiviteit daarvan. Er bestaan dus wel oplossingen, ze zijn gewoon lastig vindbaar. Het nadeel is dat de kosten voor deze software richting de 10 euro per maand gaan. In mijn ogen zouden ontwikkelaars als Microsoft en Apple meer focus moeten leggen op het standaard aanbieden van dit soort toepasbare inzichten in hun besturingssystemen.

Is de focus op je smartphone een oversimplificatie?

We laten met de focus op onze smartphone een groot deel van onze schermtijd buiten beschouwing. Hoe belangrijk is dat? 

Je totale schermtijd is wel degelijk interessant. Toch kan je je met onderstaande 2 kanttekeningen met een gerust hart op je smartphone richten. Dit kan je al voldoende controle over je schermtijd geven, omdat:

• …ik de aanname doe dat je een laptop er tegenwoordig minder snel ‘even bij pakt’. Smartphones zijn steeds sneller en gebruiksvriendelijker geworden. Daardoor is het gemak waarmee je snel iets opzoekt ook flink toegenomen. Wil je de verveling tegengaan of snel iets opzoeken, dan grijp je waarschijnlijk eerder naar je smartphone dan naar je laptop. Aangezien we geïnteresseerd zijn in niet-productieve schermtijd is het van minder groot belang dat we geen inzicht in de schermtijd op andere apparaten hebben.
• …je jouw laptop minder snel even pakt, kan je beter inschatten hoeveel tijd je daarop doorbrengt. Hetzelfde geld voor de schermtijd bij een televisiescherm. Een minuutje hier of daar op je smartphone kan je al snel vergeten, maar een serie van een uur kijken neemt een grote hap uit je dag. Laten we hierbij van het positieve geval uitgaan dat het grootste deel van de tijd die je op je laptop doorbrengt ook productief is. 

Maak een inschatting van de tijd achter je laptop die niet productief is en tel daar vervolgens de tijd achter een televisiescherm bij op. Deze schermtijd kan je later optellen bij de schermtijd van je smartphone.

Hoe je objectief inzicht in je schermtijd krijgt

We richten ons nu dus op inzicht in de schermtijd op je smartphone. Voor het gemak reken ik hierbij eventuele tablets ook mee. Deze apparaten werken met soortgelijke besturingssysteem als smartphones en daarmee is inzicht in je schermtijd vaak ook op eenzelfde manier inzichtelijk te maken. 

Tegenwoordig bieden zowel iPhone als Android toestellen vanuit de algemene instellingen inzicht in je schermtijd. Het is interessant op te merken dat deze producenten je dus niet alleen continu verleiden hun apparaat weer op te pakken, maar tegelijk ook lijken te willen helpen met de controle over je schermtijd. Naast de standaard functionaliteit bestaan ook aparte apps om je hierbij te helpen, maar daar zal ik in dit artikel niet verder op in gaan.

Schermtijd raadplegen op je iPhone

Hoe je schermtijd kan instellen staat helder en overzichtelijk beschreven op de support website van Apple. Na het instellen van je schermtijd krijg je wekelijks een rapport met daarin verschillende inzichten. Zo kan je jouw totale schermtijd zien, het aantal keren dat je een melding hebt gekregen en hoe vaak je je toestel hebt opgepakt. Ook kan je deze inzichten per individuele app bekijken. In het schermtijd rapport kan je verder zien wat je procentuele resultaat ten opzichte van de voorgaande dag of week is. 

Wil je zeker weten dat je continu wanneer je je telefoon pakt bewust bent van je schermtijd? In dat geval is het installeren van een widget misschien wel iets voor jou. Met een widget heb je direct vanaf je beginscherm inzicht in je schermtijd.

Schermtijd raadplegen op je Android toestel

Het instellen van je schermtijd staat voor Android toestellen op de Google support pagina helder en overzichtelijk beschreven. Voor deze toestellen staat dit bekend als ‘digitaal welzijn’. Net als bij een iPhone krijg je ook hier inzicht in het aantal keren dat je jouw toestel hebt opgepakt, het aantal meldingen en je totale schermtijd. Qua inzichten zijn iPhone en Android toestellen hierin weinig verschillend.

Hoe kom je van inzicht naar controle over je schermtijd?

Als je alle instellingen hebt doorlopen dan ontvang je vanaf nu wekelijks een rapport met je schermtijd. Als je dit nog niet eerder hebt bijgehouden dan is de kans groot dat je hiervan schrikt: “Hoeveel tijd heb ik op mijn smartphone doorgebracht?!” Je pakt je telefoon er nou eenmaal snel en vaak onbewust bij en veel kleine momenten op dit apparaat tellen uiteindelijk op tot veel schermtijd. 

Ben je bijgekomen van de schrik, kijk dan eens naar de apps waaraan je de meeste tijd besteed. Komt dit overeen met wat je had verwacht? Zijn dit apps die je productief gebruikt? Of besteed je de meeste schermtijd aan social media? 

Opmerken is voldoende

Deze eerste van de 6 stappen werkt op eenzelfde wijze als een bepaalde mindfulness techniek. Bij mindfulness bestaat namelijk een methode die over opmerken gaat. Het idee is dat je de gedachten die opkomen opmerkt, zonder ze te willen veranderen. Je wordt je simpelweg meer bewust.

Zo gaat het ook met bewustzijn van je schermtijd. Ga niet direct op zoek naar volledige controle over je schermtijd. Begin op te merken wanneer je naar je telefoon grijpt en wat je dan doet. Dit inzicht alleen al kan je anders laten kijken. Zie je in de wekelijkse rapportage dat je dagelijks enkele uren op WhatsApp besteedt, dan gaat dat je in je gedrag ook steeds meer opvallen. Verandering start met inzicht.

Verandering start met inzicht

Focus op je voortgang

Zoals je merkt hoef je niet nu direct grote stappen te zetten voor het verminderen van je schermtijd. Zoals ik al eerder schreef is het doel een duurzame verandering te bewerkstellingen, dus zolang je kleine stappen blijft zetten zit je goed. Wat je wel kan doen is de komende weken je schermtijd in de gaten houden. Ga na of er een patroon of trend te zien is in de apps die je vaak gebruikt. Pas de tips in de opvolgende artikelen in deze reeks consequent toe en bekijk je voortgang. Je kan nu direct doorpakken met het verminderen van notificaties.