De STAR methode is een aanpak die vaak terugkomt in sollicitatiegesprekken en interviews. Wat is de STAR methode? Hoe zet je het is? En waar kan je deze methode nog meer toepassen? In dit artikel lees je hoe je deze krachtige en eenvoudig methode direct toepast.
Don’t sell your story, just tell your story.
J.J. Abrams
Wat is de STAR methode?
STAR is een acroniem dat staat voor Situatie, Taak, Actie, Resultaat. Door de 4 pijlers in deze volgorde te doorlopen voeg je een logische structuur toe aan hetgeen je vertelt. Zo zorg je voor een samenhangend en compleet verhaal.
STARR & STARRT
Soms wordt aan het acroniem STAR nog een R toegevoegd. Deze extra R staat voor reflectie. Wil je beter worden in wat je doet, dan is deze extra R cruciaal. Als je immers slechts het resultaat van je werk benoemt, zonder dat verder te analyseren, dan leer je niets.
Naast een extra R wordt soms ook nog de T van toepassen toegevoegd. Toepassen gaat over de vraag hoe je het geleerde breder kan toepassen in je werk. Waar ik de reflectie een cruciale toevoeging vind aan de STAR methode, is specifiek benoemen van de toepassing minder nuttig. Dit zou in mijn ogen namelijk standaard onderdeel van je reflectie moeten zijn.
Wanneer pas je de STAR methode toe?
De STAR methode is van toepassing op gebeurtenissen uit het verleden. Het is een methode om te reflecteren op situaties die eerder hebben plaatsgevonden en daaruit lessen voor de toekomst te trekken. Met name bij sollicitatiegesprekken en in interviews wordt vaak gevraagd voorbeelden van kwaliteiten of capaciteiten te geven en de STAR methode biedt een effectieve aanpak om die te illustreren.
De STAR methode is echter veel breder toepasbaar. Je kan het altijd inzetten als je een situatie op een kernachtige manier wilt illustreren. Denk hierbij aan het delen van een anekdote, maar ook voor het delen van een referentiecase of klantverhaal is deze aanpak uitermate geschikt.
Het kan lastig zijn tijdens een sollicitatie- of functioneringsgesprek snel een voorbeeld te bedenken. Bereid dit dus voor. Kijk in de vacaturetekst welke kwaliteiten worden gevraagd en werk je persoonlijke voorbeelden vooraf uit aan de hand van de STAR methode.
De pijlers van de STAR methode toegelicht
Hoe kom je voor elk van de pijlers, Situatie, Taak, Actie, Resultaat en Reflectie, tot een duidelijke omschrijving? Hieronder vind je de handvatten om tot een bondig en gestructureerd verhaal te komen.
Situatie
Je start je verhaal met het beschrijven van een concrete en specifieke situatie. Doe dit objectief en op basis van feiten. Een goede situatieschets komt over als het advies van een onafhankelijke adviseur. Vragen die hierbij richting geven zijn:
- Wat speelde zich af?
- Wie waren daarbij betrokken?
- Waar speelde dit zich af?
- Wanneer speelde het?
- Hoe groot of belangrijk was het?
- Stond de situatie op zichzelf of was het onderdeel van een groter geheel?
De kunst is een duidelijke situatieschets te geven, zonder in te veel detail te treden. Focus op de hoofdzaken.
Taak
Na de situatie beschrijf je wat jouw rol daarin was. De vragen die daarin helpen sturen zijn:
- Welke taken en verantwoordelijkheden had je?
- Werkte je alleen of in een team?
- Wie was eindverantwoordelijk?
- Wie verwachte iets van jou en wat was dat?
- Wat verwachtte je zelf?
- Welke rol heb je gepakt?
- Welke hulp had je?
Actie
Na het beschrijven van je taken vertel je hoe je die hebt uitgevoerd. Je geeft aan wat je concreet hebt gezegd of gedaan. De vragen die je jezelf daarbij stelt zijn:
- Hoe heb je dit aangepakt? Wat heb je achtereenvolgens gedaan?
- Waarom heb je het zo gedaan?
- Tegen welke uitdagingen ben je aangelopen?
- Hoe reageerde je?
Resultaat
Nu je jouw acties hebt besproken kan je ingaan op het resultaat van die acties. Je vertelt welke gevolgen jouw acties hadden. Denk aan:
- Hoe liep dit af?
- Was je aanpak succesvol?
- Wat was daarin jouw aandeel?
- Heb je de vooraf gestelde doelen behaald?
- Hoe reageerden anderen hierop?
Kan je het resultaat uitdrukken in cijfers dan heeft dat altijd de voorkeur. Cijfers zijn objectiever dan meningen.
Reflectie
Tenslotte kijk je terug op je eigen handelen en ga je na welke lessen je daaruit kan trekken. Vragen die helpen bij het reflecteren zijn:
- Wat ging goed?
- Wat zou je een volgende keer anders aanpakken?
- Wat is de essentie van wat je hebt geleerd?
- Ben je tevreden met het resultaat?
- Kan je hetgeen je hebt geleerd ook toepassen in andere situaties?
- Had je dit resultaat ook met een andere aanpak kunnen bereiken?
- Je hebt een bepaalde rol gepakt, maar heb je ook een rol – bewust of onbewust – vermeden? Wat zegt dat?
Een voorbeeld van de STAR methode
Recent heb ik collega’s gevraagd input te leveren voor enkele referentiecases. Het doel van die cases is om beknopt onze meerwaarde duidelijk te maken voor potentiële nieuwe klanten. Een ideale situatie dus om de STAR methode toe te passen!
De referentiecases hebben allemaal grofweg dezelfde opbouw:
- Situatie: De klant had te maken met [uitdaging], waardoor [impact].
- Taak: Ons team werd gevraagd [systeem of omgeving] te onderzoeken en zo spoedig mogelijk [gewenste resultaat].
- Actie: We hebben direct [concreet ondernomen actie], waar we vervolgens [actie] en [actie] hebben uitgevoerd.
- Resultaat: Doordat we [concreet ondernomen actie], konden we de schade beperken tot [resultaat uitgedrukt in cijfers].
Ik heb gemerkt dat deze aanpak op meerdere niveaus fijn werkt: allereerst biedt het houvast aan de collega’s die de input aanleveren. Ten tweede ontvang ik een volledig verhaal, waardoor ik het direct kan verwerken. Ten derde biedt het potentiële nieuwe klanten een concreet en doelgericht voorbeeld van onze werkwijze.
In dit geval pas je de reflectie intern wel toe na het project, maar dat hoef je niet expliciet te benoemen in de referentiecase.
Aan de slag met de STAR methode
Heb je binnenkort een sollicitatiegesprek, interview of evaluatiegesprek, bereid dit dan voor op basis van de STAR methode. Doorloop de stappen in vaste volgorde waarbij je begint met een schets van de situatie en eindigt met de reflectie.
Heb je weinig of geen werkervaring, dan kan je de voorbeelden ook uit privé situaties zoals hobby’s of sport halen. Kies geen voorbeelden die lang geleden hebben plaatsgevonden en hou je verhaal kort, waarbij je je richt op de kern van het verhaal.
Stories constitute the single most powerful weapon in a leader’s arsenal.
Dr. Howard Gardner