Effectief altruïsme: goed doen met impact

De definitie van altruïsme is dat je iets voor een ander doet, zonder eigenbelang. Als je de oprechte intentie hebt anderen te helpen zonder eigenbelang, dan komt er een moment dat je je afvraagt: “hoe doe ik dat zo goed mogelijk?”. Met andere woorden, “Wat is effectief altruïsme?”

Kan je het beste keihard werken in een baan waarvan de wereld niet direct beter wordt, maar waarmee je wel veel geld verdient dat je vervolgens in een goed doel steekt? Of kan je je schaarse tijd beter direct benutten door aan de slag te gaan voor een NGO? Moet je misschien zelfs de politiek in om echt een verschil te kunnen maken?

Altruism is the best source of happiness. There is no doubt about that.

Dalai Lama

Effectief altruïsme, hoe kom je er bij?

Mijn ervaring is dat naarmate je ouder wordt, je focus steeds verder verschuift weg van jezelf en meer richting de mensen en de wereld om je heen. Je hebt vast weleens nagedacht over hoe jij herinnert wilt worden, of wat je hoopt dat jouw impact op je omgeving is. Groepsdenken is bij ons mensen ingeprogrammeerd, dus ongetwijfeld is het helpen van anderen ook in jouw gedachten langs gekomen.

Maar hoe doe je dat effectief? Kan je, zoals ik in de inleiding al schreef, het best een goed betaalde baan zoeken? Of is het beter je hele leven te wijden aan een specifiek doel? En als je je geld dan aan een goed doelt schenkt, welk doel kies je dan?

Op enig moment kwamen dit soort vragen bij mij op, waarna ik hier dieper in ben gedoken. In de rest van dit artikel licht ik een aantal bevindingen toe die ik in mijn zoektocht naar effectief altruïsme ben tegengekomen.

Welvaart is ongelijk verdeeld

Het zal niet als een verassing komen wanneer ik zeg dat de welvaart in de wereld niet gelijk verdeeld is. Wat je wellicht niet weet, is hoe onevenredig de verdeling op sommige plekken is. Dit laat zich goed illustreren aan de hand van het volgende voorbeeld.

Stel je voor dat je alle mensen in Zuid Afrika op een rij van arm naar rijk zet. Aan het begin van de rij staat de aller armste Zuid Afrikaan en aan het einde van de rij staat de rijkste inwoner. Je neemt nu een stuk krijt en zet een streep op de grond naast de middelste persoon. Aan de linkerkant van deze rij staat nu de armste helft van alle Zuid Afrikanen, ongeveer 26,5 miljoen mensen. Vervolgens maak je een inventarisatie van de bezittingen van deze helft van de bevolking en deze tel je bij elkaar op. Zo kom je tot het totale bezit van de armste 50% van de mensen in Zuid Afrika.

Maak nu eens een inschatting van het aantal personen aan het andere uiterste van de rij dat je nodig hebt om dit bezit te evenaren. Met andere woorden, hoeveel van de rijkste Zuid Afrikanen hebben net zoveel bezittingen als de armste 26,5 miljoen? Wat denk je? 1 miljoen? 10.000? 1.000?

Het antwoord is 2. De rijkste 2 Zuid Afrikanen bezitten evenveel als de armste 26,5 miljoen mensen in Zuid Afrika!¹

Hoe rijk ben ik?

Stel dat je de welvaart in de wereld gelijker wilt verdelen, dan is geld geven wellicht een logische stap. Ben je van mening dat de superrijken van deze wereld hier meer aan zouden moeten doen en dat jouw eigen impact hierbij minimaal is? Ben jij je er van bewust hoe jouw welvaart zich verhoudt tot de rest van de wereld?

Je weet ongetwijfeld dat we het hier in Nederland niet slecht hebben, maar toen ik er achter kwam hoe mijn welvaart zich verhoudt tot de rest van de wereldbevolking, was dat toch een enorme eyeopener.

Er is namelijk een website die je hier een – voor mij confronterend – inzicht in geeft, namelijk Giving what we can.

Laten we als voorbeeld een alleenstaande man of vrouw met 2 kinderen nemen die een bijstandsuitkering ontvangt. Met deze overheidsbijdrage van ongeveer €13.000 netto per jaar behoort deze persoon al tot de rijkste 25% van de wereld. En dit zijn de mensen die in Nederland vaak moeite hebben de eindjes aan elkaar te knopen.

Ben je een alleenstaande zonder kinderen met een modaal inkomen (rond de €25.000 netto per jaar), dan behoor je zelfs al tot de rijkste 5% van de wereldbevolking!

Natuurlijk heeft niet iedereen het even breed. Wat ik met bovenstaande opzet wil bereiken is de realisatie dat wanneer je in Nederland woont, je tot de paar procent van de rijksten van deze wereld behoort.

All wealth begins in the mind

Tony Robbins

Wat levert de meeste waarde voor mijn euro?

Behoor je tot de rijkste paar procent van de wereld en wil je deze rijkdom delen met anderen die minder hebben? Waaraan kan je je geld dan het beste besteden? Met andere woorden, wat levert de meeste waarde op voor je euro? Nu komen we tot de kern van effectief altruïsme en wat je hiervoor kan toepassen is een vorm van triage. Hierbij laat je de keuze voor je gift afhangen van 2 factoren:

1. Effectiviteit van je gift
   Enerzijds wil je weten hoeveel mensen je echt helpt met je gift. Dit kan je bijvoorbeeld uitdrukken in het aantal euro’s dat het kost om een mensenleven te redden.
2. Doelmatigheid van je gift
   Anderzijds wil je weten welk percentage van elke euro die je doneert ook daadwerkelijk bij het einddoel terecht komt en hoeveel er aan de spreekwoordelijke strijkstok blijft hangen.

Effectiviteit van je gift

Bovenstaande 2 punten voor elk potentieel goed doel nagaan is natuurlijk onbegonnen werk. Voor het eerste punt, de effectiviteit van je gift, kan je al ver komen als je je logisch verstand gebruikt.

Zo werd ik bij de supermarket eens aangesproken met de vraag: “hoe lang denk je dat de gemiddelde wachttijd in Nederland is voor een hulphond?” Het antwoord was meen ik iets van 7 jaar. Het doel van deze vraag was uiteraard om mij te verleiden tot een gift aan de stichting hulphond of iets dergelijks. Je kan je geld echter maar één keer uitgeven, dus de rekensom was snel gemaakt. Stel dat ik €100 geef aan een de stichting voor hulphonden, dan is daarmee nog geen hond volledig getraind. Effectief is er met mijn gift dus nog niemand geholpen. Stel dat er uiteindelijk genoeg geld bij elkaar verzameld is, dan is er nog steeds maar één persoon geholpen met deze specifieke hulphond.

Had ik diezelfde €100 euro aan een organisatie gegeven die muskietennetten verstrekt in Afrika, dan had ik daarmee meerdere muskietennetten kunnen kopen en daarmee meerdere mensen (met name kinderen) kunnen beschermen tegen de gevolgen van Malaria, een dodelijke ziekte.

Hiermee zeg ik niet dat geld geven aan een hulphondenstichting verkeerd is, maar realiseer je dat je effectiever met je gift zou kunnen omgaan vanuit een globaal perspectief.

Doelmatigheid van je gift

Er zijn organisaties die onderzoek doen naar het tweede punt, de doelmatigheid van je gift. Zo ben ik de organisatie GiveWell tegengekomen. Deze organisatie selecteert op basis van uitgebreid onderzoek goede doelen waaraan zij geld doneren. Hierbij ligt de focus op organisaties die levens het meest verbeteren per geïnvesteerde dollar. Denk hierbij aan het leveren van medicijnen tegen Malaria of het initiatief GiveDirectly, waarmee je direct geld doneert aan de armste families, voornamelijk in Afrika.

Is geld geven wel effectief?

De vraag die nog niet beantwoord is, is of het geven van geld wel effectief is. Kan je je schaarse tijd en talenten niet beter direct inzetten om de wereld te verbeteren?

Een initiatief met interessante inzichten op dit vlak is 80000hours. Het idee hierachter is dat je ongeveer 80.000 uren in je professionele carrière hebt (40 jaar x 50 weken x 40 uur). De non-profit organisatie achter dit initiatief wil jou de handvatten bieden om deze 80.000 uren zo goed mogelijk in te zetten voor het oplossen van de meest dringende en belangrijke problemen op aarde. Denk bij deze grote uitdagingen niet alleen aan het bestrijden van armoede, juist niet. Een aantal van de uitdagingen waar 80000hours zich op richt zijn:

• Zorgen dat de ontwikkelingen in Artificial Intelligence een positieve richting op gaan
• Onderzoek naar de grootste problemen van deze tijd met als doel de beschikbare fondsen voor de juiste doelen in te zetten.
• Onderzoek naar (kunstmatige) biologische risico’s. Een voorbeeld hiervan is – hoe toepasselijk in deze tijd – een globale pandemie.

80000hours is er vrij stellig in dat je de meeste impact kan maken door je toe te leggen op onderzoek naar dit soort onderwerpen. Voor hen gaat effectief altruïsme om het optimaal inzetten van je tijd en energie en niet zozeer over de besteding van je giften. Het werk van 80000hours heeft me zeker op een andere manier laten kijken naar effectief altruïsme, maar voor mij persoonlijk ligt de focus hierbij te veel op het wisselen van carrière. Er wordt bijvoorbeeld veel aandacht gegeven aan vacatures voor wetenschappelijke posities, iets waar ik persoonlijk niet gelukkig van zou worden.

Zet jouw talenten effectief in

Wat ik hieruit wel meeneem is dat ik, en wij allemaal, specifieke talenten heb die ik kan benutten. Zo kan ik bijvoorbeeld een migrant ondersteunen bij het leren van de Nederlandse taal en cultuur. Daarmee is die persoon geholpen en ik zelf hou er vast een goed gevoel aan over. De vraag is echter hoe effectief dat is. Waarschijnlijk kan ik met mijn talenten en kennis op een andere manier van meer waarde zijn. Zo zou ik mijn ervaring als product manager beter kunnen inzetten voor het ontwikkelen van een methode of applicatie waarmee migranten de Nederlandse taal en cultuur sneller kunnen doorgronden. Daarmee dien ik uiteindelijk eenzelfde doel, maar de impact zal vele malen groter zijn.

Eigenlijk is dit ook weer een vorm van triage, maar in dit geval niet als basis voor financiële giften, maar voor giften in de vorm van tijd en energie.

Not everything that counts can be counted, and not everything that can be counted counts

Albert Einstein

Aan de slag met effectief altruïsme

De valkuil na het lezen van dit artikel is dat je in een analysis paralysis terechtkomt: je vraagt je af wat de meest effectieve besteding van je tijd, energie en geld is en door dit te over-analyseren kom je nooit in de actiemodus.

De remedie is logisch: bedenk dat iets doen beter is dan niets doen. Dus doe iets. Bedenk wat je kan missen: geld, tijd en energie of beiden.

Wil je geld geven, maak er dan een gewoonte van. Bepaal hoeveel geld je elke maand kan missen en varieer de goede doelen waaraan je geeft. Maak er een sport van om elke maand een nieuw doel te vinden, net zo lang totdat je iets hebt gevonden dat in jouw ogen effectief is en waar je je goed bij voelt.

Ga jij je tijd en energie inzetten, bedenk dan goed waar jouw talenten liggen en hoe je die het beste kan inzetten. Hier is jouw tijd waardevoller dan die van anderen, aangezien jij hier goed in bent en in dezelfde tijd dus meer of beter werk gedaan krijgt.

Als je de wereld draaglijk maakt voor jezelf, dan maak je hem ook draaglijk voor anderen

Anaïs Nin