Growth mindset: hoe 3 letters het verschil maken

Waarom bereiken sommige mensen meer dan anderen? Hoe komt het dat iemand doorzet waar anderen stoppen? Wat kan je doen om je veerkracht te vergroten? Door 3 letters toe te voegen aan je uitdagingen kan je ze beter aan, heb je meer veerkracht en zet je langer door. Welke letters dat zijn en hoe je de growth mindset die daarbij hoort in de praktijk brengt lees je hieronder.

Reality is created by the mind. We can change our reality by changing our mind.

Plato

Waar komt de term growth mindset vandaan?

De termen growth mindset en fixed mindset zijn geïntroduceerd door Carol Dweck. Dweck is professor in de psychologie aan Stanford University en doet onderzoek naar motivatie. Ze is met name geïnteresseerd in de manier waarop mensen reageren op uitdagingen en tegenslagen. Iedereen gaat daar anders mee om. Dweck heeft verschillende boeken over dit onderwerp geschreven en in een van die boeken, mindset: the new psychology of success, introduceert ze het principe van de growth mindset.

In haar onderzoek zag Dweck namelijk grote verschillen in de wijze waarop mensen omgaan met tegenslag. Sommige mensen traden dit vol energie tegemoet, terwijl anderen bij kleine tegenslag de moed al opgaven. Dweck stelde dat deze verschillen te verklaren zijn door te kijken naar de wijze waarop individuen uitdagingen interpreteren. Door op die manier te kijken was ze in staat twee typen mensen te onderscheiden: mensen met een growth mindset en mensen met een fixed mindset.

Wat is mindset?

Voordat we het kunnen hebben over de twee typen mindsets is het belangrijk te definiëren wat mindset is. Mindset is een Engelstalige term waar geen Nederlands equivalent van bestaat. Het laat zich het beste vertalen als ‘manier van denken’. Mindset is echter meer dan alleen je manier van denken. Het is veel breder, het is een bril waardoor je naar de wereld kijkt, je perspectief op dingen. Het belang hiervan is niet te onderschatten. De manier waarop je naar de wereld kijkt beïnvloed diezelfde wereld. 

Een interessant zijspoor is dat je waarneming wordt bepaald door hetgeen waarmee je in aanraking komt. Een simpel voorbeeld: Hoeveel soorten sneeuw kan jij onderscheiden? Dat klinkt als een vreemde vraag, maar het zal beperkt zijn tot twee of drie soorten: iets als plaksneeuw waarmee je wel een sneeuwpop kan maken en andere sneeuw waarmee dat niet kan. Inuit kunnen tot 50 verschillende soorten sneeuw onderscheiden. In hun hele leefomgeving zijn ze omringd door sneeuw en daardoor kunnen ze hierin beter onderscheid maken.

Hetgeen waarmee je in aanraking komt beïnvloed dus je waarneming. Je mindset is vervolgens bepalend voor de manier waarop je die waarnemingen interpreteert. Dit heeft grote impact op je ervaring van de wereld om je heen en je eigen rol daarin.

There are things known and there are things unknown, and in between are the doors of perception.

Aldous Huxley

Wat is een fixed mindset?

Mensen met een fixed mindset gaan er vanuit dat talent aangeboren is. Als je succes hebt, dan is dat een gevolg van dit aangeboren talent. Omgekeerd zijn ze overtuigd dat falen het gevolg is van een gebrek aan talent. Daar heb je zelf weinig invloed op, omdat je nou eenmaal niet vooraan in de rij stond toen de talenten werden uitgedeeld. 

Een fixed mindset is te herkennen aan de taal die iemand gebruikt. Uitspraken als “Dat kan ik niet” en “Dat zal ik nooit leren” horen typisch bij een fixed mindset. Naast taalgebruik kan een fixed mindset zich ook uiten in een angst om te falen. Falen is namelijk iets om je voor te schamen en dat moet koste wat kost voorkomen worden. Mensen met een fixed mindset richten zich op het resultaat, niet op het proces daar naartoe.

Een fixed mindset voelt alsof er een programmaboekje van je leven is waarbij jij als toeschouwer toekijkt hoe het leven zich voltrekt. Dit doet me denken aan een spreuk die bij mijn oma aan de muur hing: Van het concert des levens krijgt niemand een program.

Van het concert des levens krijgt niemand een program

Wat is een growth mindset?

Een growth mindset is het tegenovergestelde van de fixed mindset. Mensen met een growth mindset gaan er vanuit dat talent niet statisch en allesbepalend is. Succes is het gevolg van hard werken, doorzetten en discipline. Natuurlijk kan je nog niet alles, maar je kan dat wel leren. Door fouten te maken leer je nieuwe dingen. Elke fout bevat een nuttige les om verder te komen. Een growth mindset focust op het proces in plaats van het resultaat.

Belangrijke verschillen tussen de twee mindsets

De verschillen tussen een growth mindset en een fixed mindset zijn eenvoudig te illustreren aan de hand van enkele voorbeelden. Hieronder staan een aantal onderwerpen, met daarbij vermeld hoe die worden geïnterpreteerd door elk van de mindsets.

Kijkend naar bovenstaande voorbeelden lijkt het enorm zwart-wit en duidelijk dat je een fixed mindset koste wat kost wilt voorkomen. Maar is dat wel zo?

Wees je bewust van je mindset

Het model met de twee mindsets is niet binair, het is situationeel. Daarmee bedoel ik dat je mensen niet zondermeer kan indelen in één van beide categorieën. In sommige situaties heb je een growth mindset, op andere momenten denk je meer binnen de kaders van een fixed mindset.

Vaak ben je hier helemaal niet bewust mee bezig. Het is al heel wat als je van jezelf weet of observeert vanuit welke mindset je handelt. Als je vervolgens begrijpt in welke situaties een fixed mindset wordt getriggerd, dan kan je dit ombuigen naar een growth mindset. Daarvoor komt verderop is dit artikel een waardevolle tip.

Verder moet opgemerkt worden dat een fixed mindset niet altijd negatief is. Het kan je ook helpen. In risicovolle situaties kan een fixed mindset je behoeden voor het maken van grote fouten of het nemen van onverantwoorde risico’s. Toch is een fixed mindset vaak onwenselijk. Kijk bijvoorbeeld naar het maken van fouten. Iemand met een fixed mindset houdt daar niet van. Er zijn drie manieren die dan vaak worden toegepast om (een gevoel van) falen te voorkomen. Dit zijn:

• Valsspelen.
• Iemand zoeken die het nog slechter doet.
• Uitdagingen uit de weg gaan.

Zo iemand wil je toch niet zijn? Hoe kan je jouw fixed mindset ombuigen naar een growth mindset?

Van een fixed mindset naar een growth mindset met slechts 3 letters

Een fixed mindset kan ook positief zijn, maar een growth mindset is hetgeen dat we veelal nastreven. Het goede nieuws is dat je door slechts één woord toe te voegen het verschil kan maken tussen een fixed mindset en een growth mindset. Neem de volgende uitspraken:

• Ik kan het niet.
• Ik snap het niet.
• Het lukt me niet.

Dit zijn uitspraken die duidelijk bij een fixed mindset horen. Met een kleine aanpassing kan je dit direct ombuigen naar uitspraken voor een growth mindset. Kijk eens naar de volgende drie zinnen:

• Ik kan het nog niet.
• Ik snap het nog niet.
• Het lukt me nog niet.

Zie je het verschil? Het enige dat ik heb gedaan is het woord nog (of in het Engels yet) toevoegen. Hiermee is de focus verplaatst van het resultaat naar het proces.

Hoe je een growth mindset traint

Herken je bij jezelf een fixed mindset? Het goede nieuws is dat een growth mindset aan te leren is. Een growth mindset bepaalt je perceptie van de wereld en manifesteert zich dus in veel aspecten van het leven. Ook in je taalgebruik. Eerder zagen we al dat het woord nog toevoegen een eenvoudige manier is om je taalgebruik aan te passen naar een growth mindset. Een growth mindset in combinatie met taalgebruik zie je ook duidelijk terug in de opvoeding.

Prijs je kinderen voor het resultaat dat ze hebben bereikt, dan stimuleer je daarmee een fixed mindset. “Dat ziet er mooi uit” of “jij bent slim” zijn daar voorbeelden van. Uit je echter je waardering voor het proces en de inzet naar het resultaat toe, dan leer je kinderen een growth mindset aan. “Wat heb je goed doorgezet”, “dat gaat al veel beter dan vorige keer” of “jij hebt hard gewerkt” zijn manieren om waardering te uitten voor het proces. Er zijn talloze onderzoeken gedaan waaruit de voordelen van de laatste methode blijken. Zo zetten kinderen die worden aangemoedigd voor hun inzet en voortgang bijvoorbeeld langer door wanneer ze geconfronteerd worden met nieuwe uitdagingen.

Het is ondertussen wel duidelijk dat een growth mindset focust op het proces in plaats van op het resultaat. Wil je een growth mindset aanleren, dan helpt het stil te staan bij de voortgang die je maakt. Een gewoonte die daarbij helpt is een dagelijks moment van reflectie nemen. Door kort stil te staan bij je voortgang kan je je manier van denken ten goede veranderen. Overweeg bijvoorbeeld een Dankboek bij te houden.

I think anything is possible if you have the mindset and the will and desire to do it and put the time in.

Roger Clemens