De oude Romeinen gebruikten de uitdrukking “vestum virum reddit” al. Tegenwoordig kennen we dit gezegde als kleren maken de man. Heb je weleens stilgestaan bij de redenen om je goed te kleden. Dat zijn er meer dan je in eerste instantie zou denken. Ik licht de enorme impact die je uiterlijke vertoning heeft in dit artikel uitgebreid toe.
Clothes make the man. Naked people have little or no influence on society.
Mark Twain
Neem jezelf serieus
Op de middelbare school had ik een leraar Engels, meneer Hupkens. De beste man was een fantastische verhalenverteller, maar dat is niet hetgeen me het meest van hem is bijgebleven. Wat ik me herinner is dat hij altijd een pak droeg. In mijn beleving droeg geen andere docent een pak. Meneer Hupkens vertelde hoe zijn zoon, die op dezelfde middelbare school zat als waar zijn vader lesgaf, op een dag een vriend mee naar huis nam. Deze jongen was verbaasd dat de docent ook in zijn vrije tijd een pak droeg. Meneer Hupkens antwoordde dat hij nou eenmaal graag een pak droeg en dat dit niet alleen een imago was dat hij op school hoog wilde houden. Indertijd begreep ik daar niets van.
Wanneer ik hier nu op terugkijk heb ik nog meer respect voor de beste man. Hij was wellicht enigszins van de oude stempel, maar door zich elke dag goed te kleden liet hij zien dat hij respect had. Niet alleen voor zijn vak of de leerlingen die hij iets probeerde bij te brengen, maar met name voor zichzelf. Ook in zijn vrije tijd droeg hij een pak, dus hij zal zich hier comfortabel in gevoeld hebben. Daarmee straalt een pak bepaald gezag uit, wat helpt wanneer je een groep van 30 pubers enigszins in het gareel wilt houden.
De (onderbewuste) effecten van je goed kleden
Je goed kleden is niet alleen een zaak van jezelf serieus nemen. Het heeft enorme impact op jezelf en op anderen.
Zorg voor positieve associaties
Ik geloof dat je van vaker glimlachen gelukkiger wordt. Natuurlijk, het bekende onderzoek waarbij een verband tussen glimlachen en geluk zou zijn aangetoond blijkt niet reproduceerbaar. Toch geloof ik in dit verband. Niet zozeer om wat dit met jouzelf doet, maar veel meer vanwege de wereld om je heen. Ik heb al zo vaak meegemaakt dat door een glimlach het gezicht van een wildvreemde totaal opklaarde. Hierdoor kreeg ik op mijn beurt ook een goed gevoel.
Met je kleding is het net zo. Ken je dat, dat als je brak bent, je het liefst een joggingbroek en hoodie aan doet en de hele dag op de bank wilt liggen. Doe dit vaak genoeg en je associeert die hoodie en joggingbroek met het slechte gevoel van brak zijn.
Door je juist goed te kleden zal je omgeving anders op je reageren. Misschien krijg je niet direct een compliment (al is de kans daarop wel groot), maar mensen zullen je anders benaderen. Doe dit lang genoeg en je associeert je kleding met productiviteit en andere positieve eigenschappen.
Het Pygmalion effect
Het idee dat je verwachtingen de werkelijkheid beïnvloedden staat bekend als het Pygmalion effect. Dit heeft zowel invloed op je eigen verwachtingen als op die van anderen. Als je er goed kleedt, dan ga je je gedragen naar de persoon die je in de spiegel ziet. Iemand die er serieus uitziet kan maar beter serieus zijn, toch? Daarnaast zien anderen je professionele uitstraling en ze verwachten dat je goed bent in wat je doet. Uiteraard moet je die verwachting nog wel waarmaken, maar je staat meteen 1-0 voor.
Het halo effect
Het halo effect stelt dat we de neiging hebben alles aan een persoon te waarderen of die persoon juist in het geheel niet te mogen. Dit geldt ook voor eigenschappen die we niet hebben geobserveerd. Daniel Kahneman heeft dit effect beschreven in zijn boek Thinking Fast and Slow. Hij gaf hier zelf tijdens een seminar een mooi voorbeeld van. Op de vraag wat de grootste verandering was sinds hij een Nobelprijs had gewonnen antwoordde hij dat mensen nu ineens het idee hadden dat hij overal verstand van had. Niet alleen onderwerpen binnen zijn vakgebied, maar belangrijke onderwerpen in het algemeen. Mensen doen de aanname dat iemand die een Nobelprijs heeft gewonnen slim is en dus van veel dingen iets afweet. Dit terwijl we feitelijk alleen weten dat hij op een bepaald onderwerp erkenning heeft gekregen in de vorm van een Nobelprijs.
Hoe je kleding via het halo effect invloed heeft op de perceptie die anderen van je hebben heb ik in de praktijk kunnen zien. Een collega van me voelde zich niet serieus genomen. Daarop besloot ze te experimenteren met haar kledingstijl. Normaliter kleedde ze zich vrij informeel, maar dat begon ze af te wisselen met meer formele kleding. Wat ze merkte was dat ze in formele kleding veel meer gehoord werd als gelijke en als iemand met expertise dan wanneer ze zich informeel kleedde.
Ik wil geen tijd spenderen aan het uitkiezen van mijn kleding
In techbedrijven is de kledingstijl tegenwoordig veel minder formeel. Sterker nog, de cultuur is daar zo dat de hoogste managers in effen t-shirt rondlopen. Mensen als Mark Zuckerberg noemen als reden daarvoor dat ze in de ochtend geen tijd willen besteden aan triviale keuzes als welke kleding ze dragen. Daarom hebben ze een kast vol hangen met dezelfde t-shirts. Moet jij dan ook maar elke dag hetzelfde aantrekken?
Natuurlijk! En misschien wil je dan ook elke dag alleen maar boterhammen met pindakaas eten. En hetzelfde rondje hardlopen. Zo hoef je geen tijd meer te besteden aan die triviale keuzes. En je leven wordt ontzettend saai. Het is juist de keuzevrijheid in zaken als je kleding die je de mogelijkheid geven je te uitten en te laten zien wie jij bent of wilt zijn. Daarbij houdt variatie het leven interessant.
Je kleding moet bij jou passen
Je goed kleden betekent niet voor iedereen hetzelfde. Het is belangrijk dat je je goed voelt in de kleding die je draagt. Alleen dan kan je zelfverzekerdheid uitstralen. Wel is het zo dat je aan kleding kan wennen. Heb je nog nooit een overhemd gedragen, dan voelt dat in het begin vast wat onwennig. De crux zit hem erin telkens een klein stukje verder uit je comfortzone te stappen en nieuwe dingen te proberen.
Je kleding moet passen bij je (werk)omgeving
Kleding moet niet alleen bij jou passen, maar ook bij je omgeving. Zowel underdressed als overdressed zijn kan vervelend voelen.
You have to dress for the job you want, not the job you have, and you have to start doing the work you want to be doing.
Austin Kleon
Hoe je je kleed heeft invloed op hoe mensen op je reageren. Ook als je je goed kleedt kan dit negatieve gevolgen hebben. Stel je voor dat je in pak loopt en bij je bedrijf doe niemand anders dat. Je zal over het algemeen raar worden aangekeken. Daarbij kan te formele kleding ook barrières opwerpen. Stappen collega’s die je niet direct kent net zo makkelijk op je af als wanneer je je wel zou kleden naar de culturele norm binnen je organisatie?
De kleding die je draagt wordt dus mede bepaald door de bedrijfscultuur. Als de Mark Zuckerbergs van deze wereld in een effen t-shirt lopen en jij ambieert een carrièrepad in die sector, dan wil je je soortgelijk kleden. Let op dat soortgelijk niet betekent dat je je exact hetzelfde moet kleden. Als je wilt opvallen dan moet je juist niet doen wat de rest doet. Doe waar jij je goed bij voelt, maar als je de aandacht aankan, kies dat ook iets dat opvalt of jou typeert. Het is altijd makkelijker om op te gaan in de omgeving en je niet uit te spreken, maar is dat wat je wilt?
De crux zit hem er dan in om iets anders te doen, zonder dat je volledig buiten de toon valt. Dragen al je collega’s een driedelig pak, dan is het too much om in je broek met gaten en effen t-shirt aan te komen zetten. Je kan dan beter voor een specifieke das kiezen, of een uniek type schoenen dragen.
Mijn ervaring in IT
Ik werk in IT, specifieker in cybersecurity. In deze sector dragen mensen bovengemiddeld vaak een donker t-shirt of een hoodie (sterker nog, bij de start in mijn nieuwe baan kreeg ik tijdens de onboarding een hoodie cadeau). Zou ik op werk een pak of zelfs een jasje dragen dan zou dat in mijn ogen te veel afwijken. Een overhemd en nette schoenen zijn mijn manier om me te uiten. Zelfs dit zal niet iedereen als iets positiefs bestempelen. Het kan overkomen als onnodig, arrogant of misschien zelfs elitair. Dit is echter waar ik me goed in voel, wat in de meeste situaties goed past hoe ik graag bekend sta.
Ik ga me niet anders kleden, accepteer me maar zoals ik ben
Wellicht denk je nu: anderen moeten me maar accepteren zoals ik ben. Het is altijd van belang kleding te dragen waarin jij je comfortabel voelt. Toch is je aanpassen aan de heersende (bedrijfs)cultuur niet hetzelfde als jezelf verloochenen. Vergelijk het met een vakantie naar het buitenland. Je bent in Spanje en doet je best enkele woorden van de taal te spreken. Tijdens de lunch neem je pauze, want dan geldt de siësta. Voelt dat als niet langer jezelf zijn? Of voelt het als interesse tonen in de cultuur van de ander en daar respect voor opbrengen? En hoe wordt daar over het algemeen op gereageerd? Precies, hoe slecht je Spaans ook is, door de 2 woordjes die je probeert uit te spreken krijg je eindeloos respect van de lokale bevolking.
Besteed aandacht aan de kleine dingen
Er zijn veel uiterlijke kenmerken waarop je geen invloed hebt. Je lengte, lichaamsbouw en gezichtsuitdrukking staan grotendeels vast vanaf je geboorte. De eerste indruk die dat bij anderen wekt kan je niet beïnvloedden. Des te belangrijker dus om aandacht te besteden aan de elementen waarop je wel invloed hebt. Ga regelmatig naar de kapper, onderken het belang je goed te kleden en glimlach naar de mensen om je heen. Als je deze kleine dingen al niet onder controle hebt, hoe krijg je dan grip op de rest van je leven?
Dressing well is a form of good manners.
Tom Ford