De nummer één voorspeller van succesvolle relaties

Het schrijven over de seven year itch, het idee dat 7 jaar samenzijn een kantelpunt is in een (liefdes)relatie, deed me denken aan een onderzoek op het gebied van liefdesrelaties. Het blijkt namelijk dat er één eigenschap is die in grote mate indicatief is voor het wel of niet standhouden van een relatie. Wat is deze indicator voor succesvolle relaties? Waarop is dit onderzoek gebaseerd? Hoe herken je dit in je eigen relatie? Je leest het in dit artikel.

Contempt is the weapon of the weak and a defence against one’s own despised and unwanted feelings.

Alice Miller

Het onderzoek van John Gottman naar succesvolle relaties

John Gottman is een Amerikaanse psycholoog die al sinds 1980 onderzoek doet naar succesvolle relaties. Hij zette koppels in een ruimte met verschillende camera’s en liet ze vervolgens discussiëren over een onderwerp naar keuze. Ongeacht hoe goed het in je relatie gaat, er zijn altijd voldoende discussiepunten te vinden. Wie doet er meer in het huishouden, waarom staat de wc bril altijd omhoog, dat soort dingen. Is dit in jouw relatie totaal niet aan de orde, dan lijkt het me verstandig om eens een goed gesprek te voeren met je partner. In elke relatie, hoe pril ook, zijn er punten van frustratie zijn om een goede discussie over te voeren.

In 15 minuten voorspellen of een relatie standhoudt

Na afloop van de discussie analyseerde Gottman de beelden van de koppels. Voor ons leken zit hier weinig voorspellende waarde in voor het verloop van de betreffende relatie. Je hoort koppels discussiëren, maar op basis daarvan kunnen jij en ik niet voorspellen of dit een succesvolle relatie betreft. Er is geen vijandigheid en het lijkt een gewone discussie zoals elke relatie die kent.

Gottman kan echter op basis van een video van één uur met 95% nauwkeurigheid voorspellen of de relatie standhoudt. Sterker nog, in een videoclip van slecht een kwartier doet hij dit alsnog met 90% nauwkeurigheid. Wat is het verschil tussen Gottman en ons gewone stervelingen?

Het gaat niet om wat er wordt gezegd

Allereerst is het van belang op te merken dat Gottman aanzienlijke ervaring heeft op relationeel gebied. In zijn onderzoek heeft hij meer dan 3000 koppels geanalyseerd. We kunnen dus wel stellen dat hij er in ieder geval iets van zal weten. Dit is echter niet het belangrijkste verschil tussen ons gewone stervelingen en deze bijzondere man. De videobanden werden namelijk ook aan professionals, zoals relatietherapeuten en psychologen, gegeven. De vraag was om voor elk van de koppels op de videobanden te bepalen of het succesvolle relaties betrof. Met andere woorden, zou de relatie stand houden over een langere tijd? Deze groep professionals voorspelde in slecht 53.8% van de gevallen correct of een koppel bij elkaar zou blijven. Net iets beter dan gokken dus! Wat ziet John Gottman dat anderen niet zien?

Het belangrijkste verschil tussen ons en John Gottman is dat hij niet zoekt naar wat de koppels zeggen. Gottman kijkt naar de manier waarop koppels discussiëren. Hij let op de non-verbale communicatie en dan specifiek naar micro expressies in het gezicht van de deelnemers. Hij heeft zelfs een specifiek systeem – Specific affect, of kortweg SPAFF – opgezet om deze micro expressies in kaart te brengen. Op basis van jarenlang onderzoek kwam hij er achter dat er 4 emoties zijn die grote voorspellende waarde hebben voor de stabiliteit van een relatie.

De vier ruiters

Gottman doopte deze vier emoties met grote voorspellende waarde voor de duur van de relatie the four horseman, of in het Nederlands de vier ruiters. Dit is een verwijzing naar de 4 ruiters van de Apocalyps uit het nieuwe testament. In het nieuwe testament komen deze vier ruiters op aarde om dood en verderf te zaaien. Welke vier ruiters zaaien dood en verderf in relaties?

• Defensief gedrag. Je schiet meteen in de verdediging wanneer de ander een frustratie of verbeterpunt benoemt. Hierbij wordt vaak getracht de schuld naar de ander te verschuiven: “Ja, maar jij doet ook altijd …”
  
• Tegenwerken. Spreek niet uit waar je mee zit, maar laat wel merken dat je het ergens niet mee eens bent. Je hebt geen zin om naar de verjaardag van die suffe vriend of vriendin van je partner te gaan. Je besluit alles extra traag te doen en zo toch op een bepaalde manier je gelijk te halen.
  
• Kritiek. En dan specifiek kritiek op iemand karakter. “Je kan niet luisteren” of “je bent egoïstisch”. Het gaat niet over het gedrag van de ander, maar om wie hij of zij is.
  
• Minachting. Dit is veruit de meest kwetsende categorie. Denk aan opmerkingen als “Je kan ook niks” of “Wat ben je toch ook stom”.

Er is echter één van deze eigenschappen die er volgens Gottman met kop en schouders bovenuit steekt. Minachting. Wanneer een van de partners tekenen van minachting vertoont, dan is dat een teken dat de relatie in zwaar weer verkeert. Je zet de ander namelijk hiërarchisch op een lager niveau dan jezelf en dit gebrek aan gelijkwaardigheid is funest voor een langdurige relatie. Er is zelfs een correlatie tussen minachting en het aantal keer dat de partner in kwestie een verkoudheid of griep heeft. Minachting kan dus zo’n sterke impact hebben op een persoon dat zelfs het immuunsysteem wordt aangetast.

De nummer één voorspeller van succesvolle relaties

De overige 3 ruiters hebben een gemeenschappelijke deler. Kritiek geven, tegenwerken en defensief gedrag geven onderliggend allemaal hetzelfde aan: er is onvoldoende ruimte om op een volwassen niveau feedback te geven en te ontvangen. Let dus niet alleen op minachting in een relatie, maar ga ook na of er voldoende ruimte is om te zeggen wat gezegd moet worden.

Minachting is wel de belangrijkste voorspeller van een moeizame relatie. Wanneer je dit positief framed, dan kom je tot dé indicator voor succesvolle relaties: respect. Er moet voldoende respect voor de ander zijn om een succesvolle relatie te hebben. In een langdurige relatie zal je niet altijd van elkaar houden. Je snapt de ander niet of maakt ruzie. Dat hoort bij een gezonde relatie. Wanneer je hierbij de ander niet respecteert, dan is het einde zoek. Door op zoek te gaan naar tekenen van een gebrek aan respect kon John Gottman al binnen 15 minuten een nauwkeurige voorspelling doen over het standhouden van de relatie.

We don’t need to share the same opinions as others, but we need to be respectful.

Taylor Swift